Enrico Fermi, 29 Eylül 1901 Roma'da
doğdu, 29 Kasım 1954 Chicago'da öldü, İtalyan fizikçi. 1938 Nobel Fizik Ödülü
sahibi.
Babası
polis şefi Alberto Fermidir. İlk olarak dilbilgisi okuluna kaydoldu.Onun ilk
matematik ve fiziğe olan yeteneğini keşfeden ve destekleyen babasının
arkadaşlarından A. Amidei olmuştur.
1918'de
Pisa Üniversitesinin bursunu kazandı. Pisa Universite'sinde 4 yıl kaldıktan
sonra 1922'de profesör Puccianti'den doktorasını aldı.
Bir
yıl sonra 1923'de Italyan hükümetinden burs kazandı. Ve Göttingen'de professör
Max Born'la birkaç ay birlikte çalıştı. Rockefeller bursuyla 1924'de Leyden'e
Paul Ehrenfest'le birlikte çalışmaya gitti. Aynı yıl Floransa üniversitesinde
matematiksel fizik dersleri vermek için Italya'ya gitti.
1926'da
Fermi günümüzde Fermi istatistiği olarak bilinen Pauli parçaçıklarının
istatistiğini keşfetti. Bose-Einstein istatistiğine göre hareket eden
bozanların tersine, bu parcacıklar fermion olarak bilinir. 1927'de Fermi, Roma
üniversite'sinde teorik fizik profesörü oldu. Bu görevini 1938'de Mussolini'nin
faşist diktatörlüğünden kaçıp Amerika'ya göç edinceye kadar sürdürdü (Nobel
ödülünü aldıktan hemen sonra).
Roma'daki
ilk yıllarında kendini elektromanyetik problemlerin çözümüne ve bazı
spectroskopik olayların teorik olarak açıklamasına verdi. Fakat asıl
ilerlemesini çalışmalarını elektron ve atom çekirdeği üzerine yaptığı zaman
gerçekleştirdi. 1934'de Beta bozonu Teorisini geliştirerek Pauli'nin radyasyon
teorisi ile birleştirdi. Curie ve Joliot' un yapay radyasyonu keşfinden sonra
nötron bombardımanına tutulan aşağı yukarı her elementin nükleer dönüşüme tabi
olduğunu keşfetti. Bu araştırma, yavaş nötronların ve nükleer füzyon'un
keşfine, ayrıca o zamana kadar periyodik tabloda bilinen elementlerden farklı
elementlerin bulunmasına yol açtı.
1938'de
Fermi tartışmasız nötronlar konusunda en iyiydi. Bu çalışmalarına Amerika'da da
devam etti. Amerika'ya varışından hemen sonra Columbia Universite'sine fizik
profesörü olarak atandı. Hahn ve Strassmann'nin 1939'un başlarında füzyon'u
keşfinden sonra ikincil notronların yayılma ve zincirleme reaksiyon olasılığını
hesapladı. Bu çalışmalarına büyük bir istekle devam etti ve birçok deneyden
sonra kontrol altındaki ilk zincirleme reaksiyonu gerçekleştirdi. Bundan sonra
atom bombası yapımındaki sorunların aşılmasında önemli rol oynadı, Manhattan
Projesi liderlerinden biriydi.
1944'de
Fermi Amerikan vatandaşı oldu. II. Dünya Savaşından sonra 1954'de ölümüne kadar
sürecek olan nükleer çalışmaları için Chicago Universite'sinden profesörlük
teklifini kabul etti. Burada yoğunluğunu yüksek enerji fiziğine verdi ve
pion-nucleon etkileşimi çalışmalarına öncülük etti. Yaşamının son yıllarında
Fermi kozmik ışınların kaynağını araştırmakla geçirdi. Sonunda kozmik ışınların
çok büyük enerji kaynakları olduğunu gösteren bir teori geliştirdi.
Söz
konusu tertip nötronları, termik hızlarla yavaşlatan grafit blokları ile bir
araya getirilmiş uranyum içerecek şekilde Chicago Üniversitesinin bahçesinde
kurulmuştur. Nötronları soğurmak ve böylece reaksiyonun hızını kontrol etmek
amacıyla, atom piline kadmiyum çubuklar yerleştirildi. Kadmiyum çubuklar yavaş
yavaş çekildi ve kendi kendine devam eden zincir reaksiyon gözlendi. Ferminin
bu başarısı, dünyada ilk nükleer reaktörün imali ve atom çağının başlangıcı
olmuştur. Fermi 53 yaşında iken kanserden öldü. Bir yıl sonra yüzüncü element
keşfedildi ve kendisinin onuruna bu element fermiyum olarak adlandırıldı.
Ona
Nobel ödülü yavaş notronların yarattığı radyasyon ve nükleer enerji alanındaki
çalışmalarından dolayı verildi. Fermi Laura Capon ile 1928'de evlendi. Giulio
adında bir oğlu Nella adında bir kızı vardır. Boş zamanlarında yürümeyi,
tırmanmayı ve kış sporlarını severdi. 29 kasım 1954'de Chicago'da öldü.
Yayımları
Fermi'nin
teorik ve deneysel fiziği konu alan bir çok yayımı vardır. Bunlardan bazıları,
elektronik gazların istatistiğinin hesabı ve Paul'i parçacıklarından oluşan
gazları konu alan "Sulla quantizzazione del gas perfetto
monoatomico", Rend. Accad. Naz. Lincei, 1935, Atomun istatistiksel
modelini (Thomas-Fermi atom modeli) ve atomik özelliklerin hesaplanmasında yeni
bir yaklaşımı (semiquantitative method) inceleyen Quantentheorie und Chemie,
Leipzig, 1928, Über die magnetischen Momente der Atomkerne, Z. Phys., 1930,
Tentativo di una teoria dei raggi ß, Ricerca Scientifica, 1933 sayılabilir.
KAYNAK|http://gelisenbeyin.net/ den alıntıdır
0 yorum:
Yorum Gönder